«مورفین» مستندی از حنجره معلم تا خزانه دولت
شاخص/ اکران خصوصی فیلم مستند «مورفین» به کارگردانی امیر کمالی الموتی و محمدرضا افتخاری و تهیه کنندگی محمدرضا امامقلی با حضور فرهنگیان و عوامل این مستند در سالن حافظ حوزه هنری قزوین برگزار شد.
مستند «مورفین» که به بررسی تأثیر گذاری موضوع رتبه بندی معلمین می پردازد و مستندی پژوهش محورو حاصل مصاحبه‌های میدانی با افراد مختلف است.
این مستند با مشارکت مرکز رشد حوزه هنری استان قزوین ساخته شده است، حوزه هنری استان با تغییرنگاه مدیریتی و رویکردی با برگزاری دوره‌هایی نظیر مستند سازی و آیتم سازی تلویزیونی، به دنبال تربیت نیروهایی کارآمد در راستای طرح مسئله و مطالبه‌گری به نفع مردم است.
امیر کمالی الموتی و محمدرضا افتخاری جوان‌های با استعدادی که از دانش آموختگان همین دوره هستند، در مستند مورفین به لحاظ محتوایی به بررسی مشکلات آموزشی در کشور و نیز فعالان در حوزه آموزش و پرورش می‌پردازند.
نام «مورفین» بنا به اعتقاد سازندگانش بر این اساس انتخاب شده که موضوعی چون «رتبه بندی معلمان» ریشه صد ساله داشته و در سنوات گذشته بارها به دلیل عدم همردیفی حقوق دریافتی معلمان با سایر کارمندان دولتی سبب اعتراض آنان شده است و هر دفعه با یک قانون به دنبال فروکش کردن این نارضایتی‌ها بوده‌ایم، در واقع مورفین یک مسکن کوتاه مدت است و نمی‌تواند یک تأثیر بلند مدت داشته باشد و درمان کار جای دیگری تعریف شده است.
اما داستان رتبه بندی معلمان چه بود؟
در ۱۸ آذر ۹۷ سید محمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش، در حساب توئیتری خود نوشت: «بالاخره بعد از فراز و نشیب زیاد و علیرغم سختی های بودجه برای سال ۹۸، با حمایت آقای رئیس جمهور و پیگیری های مجدانه شخص آقای نوبخت اعتبار رتبه بندی در لایحه گنجانده شد. به عنوان عضوی از خانواده آ.پ صمیمانه سپاسگزارم.»
خبری که با واکنش مثبت معلمان مواجه شد چرا که چند سالی است که زمزمه‌هایی برای سروسامان دادن به حقوق معلمان در قالب طرح رتبه‌بندی مطرح می‌شود. طرحی که می‌خواهد تفاوت حقوق معلمان را با سایر کارمندان دولت کم کند و در سوی دیگر انگیزه‌ای باشد برای ارتقای توانمندی‌های معلمان در مدارس.
با این حال اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان برای مسئولان آموزش و پرورش چندان آسان هم نبوده از سال ۱۳۹۰ تا به حال دولت ها یکی از دلایل اجرایی نشدن هرساله این نظام را کمبود اعتبار و بودجه می‌دانستند.
بالاخره پس از سال های کش و قوص، ۱۵ مرداد سال ۱۴۰۱آیین نامه اصلاحی رتبه بندی ابلاغ و با آغاز به کار سامانه رتبه‌بندی، امید معلمان برای احقاق حقشان پر رنگ‌تر شد، تا آنکه اعلام شد برای جلوگیری از تاخیر پیش آمده و پاسخ به انتظارات فرهنگیان و تا زمان مشخص شدن رتبه‌ها، بخشی از مطالبات تا پایان مردادماه ۱۴۰۱ پرداخت می‌شود، وعده‌ای که دولت سیزدهم آن را اجرایی کرد. هرچند باید یادآور شد که تاریخ اجرای رتبه‌بندی از ۳۱ شهریور ۱۴۰۰ است و بدین ترتیب دولت همزمان با یکساله شدن معوقات رتبه‌بندی، بخشی از آن را پرداخت کرد.
بر اساس ماده یک قانون، هدف رتبه‌بندی اول: ارتقای کیفیت تعلیم و تربیت، دوم: ارتقای صلاحیت معلمی و بعد از آن اصلاح نظام پرداخت است اما اجرای آن به دلیل تنگنای مالی در ابتدای دولت سیزدهم امکان‌پذیر نبود که با در اولویت قرار گرفتن این امر، رتبه‌بندی به مرحله اجرایی رسید.
شایستگی‌های عمومی، شایستگی‌های تخصصی، شایستگی‌های حرفه‌ای و تجاربی که معلمان کسب می‌کنند در این فرآیند مد نظر است چرا که برآیند اینها در کیفیت آموزش و پرورش مؤثر هستند، البته بر اساس اظهارات وزیر آموزش و پرورش تقریباً همه فرهنگیان شاغل در مدرسه و اداری‌های بخشنامه ۲۳۰ که رسته معلمی دارند مشمول رتبه‌بندی هستند. همچنین آنها که کد استخدامی نداشتند و در آیین‌نامه قبلی مشمول نبودند هم اصلاح شد و این طرح ۸۱۰ هزار نفر را دربرمی‌گیرد البته رتبه‌بندی شامل بازنشسته‌ها نمی‌شود.
در سامانه رتبه‌بندی معلمان که از ۲۶ مردادماه به صورت رسمی آغازبه کار کرده، فرهنگیان بر اساس جدول زمانبندی و آخرین رقم کدملی تا نهم شهریورماه می‌توانند نسبت به بارگذاری مدارک خواسته شده اقدام کنند که امتیازات لازم برای احراز هرکدام از رتبه‌ها به تفکیک اعلام شده است.
در شیوه نامه رتبه بندی معلمان که به منظور اجرای صحیح قانون مزبور و پس از اصلاحیه ابلاغی ۱۵ مرداد ماه جاری هیئت وزیران، منتشر شده است، امتیازاتی که معلمان کسب می کنند در چهار گروه شایستگی‌های عمومی، تخصصی، حرفه‌ای و تجربه تقسیم بندی شده است.
تفاوت آری تبعیض نه
مستند «مورفین» که به دنبال نشان دادن فراز و فرودهای اجرای طرح رتبه بندی معلمان در سال‌های گذشته است، بر طرح موضوع و مصاحبه های میدانی با افراد متخصص به دنبال اجرای عدالتی است که در پس شناخت تفاوت‌های هر شغل نسبت به شغل دیگر می‌آید، این فیلم می‌گوید که تفاوت‌ها قابل پذیرش هست اما این تبعیض است که جامعه معلمی آن را بر نمی‌تابد.
در این مستند همچنین به اصلاح و به روزرسانی نظام گزینش ورود به آموزش و پرورش پرداخته شده، چرا که وجود معلمان شایسته و متخصص در سیستم آموزشی کشور، بر تربیت و پرورش فرزندان و آینده پیش روی کشور تاثیر می‌گذارد، طبق سیاست‌های کلی نظام اداری که در سال ۸۹ از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ شد: «بهبود معیارها و روزآمدی روش‌های گزینش منابع انسانی برای جذب نیروی انسانی توانمند، متعهد و شایسته و پرهیز از تنگ‌نظری‌ها و نگرش‌های سلیقه‌ای وغیرحرفه‌ای» مورد تاکید قرار گرفته است.
مستند مورفین به لحاظ محتوایی قابل قبول و خوش ریتم است گاهی شما را شگفت زده و گاهی خنداند، اما گاهی در پس آیین نامه هاو دستورالعمل های پی در پی حوصلتان را سر می آورد.
این مستند به لحاظ ساختاری هنوز جای کار دارد، اما حوزه هنری استان قزوین گام های نخست را خوب برداشته، امید است در ادامه راه با شکستن چارچوب‌های قدیمی و بی اثر، با اجرای ایده و برنامه‌های خلاقانه تر آسیب‌های اجتماعی را به شیوه هنرمندانه نقد کنند و به تصویر بکشند.
